15/03/2024

Marianne Thieme nieuwe directeur Nicolaas G. Pierson Foundation

ls we ons land op een slimme manier herverdelen, pakken we heel veel problemen in één keer aan. De helft van ons land wordt gebruikt voor de vee-industrie. Daardoor is er te weinig ruimte voor woningen en natuur, en worstelen we met stikstof, broeikasgassen, vervuiling van bodem, lucht en water, en ziekten die overspringen van dier op mens.

We kunnen zorgen voor méér natuur en biodiversiteit, meer ruimte voor natuur-inclusief gebouwde huizen, een schonere leefomgeving en een veiligere wereld voor iedereen, mens én dier. Dat hoeft niet eens veel geld te kosten; het vergt vooral verstandige keuzes.

Op een klein deel van al die landbouwgrond worden groenten, fruit, andere gewassen voor menselijke consumptie en bloemen verbouwd, in kassen en op akkers. Maar het merendeel is ingericht voor de productie van veevoer voor de dieren die in de Nederlandse vee-industrie worden gehouden. Bijna drie kwart van alle landbouwgrond en daarmee bijna de helft van heel Nederland bestaat uit akkers voor snijmaïs, voederbieten en andere voedergewassen, en voor het merendeel uit grasland met eiwitrijk raaigras. Het grootste deel van de opbrengst daarvan en het merendeel van de graanproductie in Nederland wordt gebruikt door de Nederlandse vee-industrie. Een klein gedeelte van de oogst wordt als veevoer geëxporteerd.

Tegelijkertijd wordt een groot deel van het voer voor de Nederlandse veehouderij geïmporteerd, o.a. in de vorm van soja uit Zuid-Amerika en granen uit omringende landen en maïs uit Oekraïne en Noord- en Zuid-Amerika. Het landgebruik van de Nederlandse veehouderij strekt zich dus ver buiten onze landsgrenzen uit.

Dieren

Nederland is een klein en dichtbevolkt land waar de ruimtelijke indeling een flinke puzzel is. Huizen, bedrijven en wegen beslaan volgens cijfers van het CBS ongeveer een kwart van de totale oppervlakte van Nederland. Maar verreweg het grootste deel van ons grondgebied wordt in beslag genomen door de landbouw, namelijk: zo’n twee derde van al ons land – binnen- en buitenwateren dus niet meegerekend. Voor natuur – bos, heide, soortenrijk grasland en andere typen natuurlijk terrein zoals stranden en duinen – blijft er niet veel ruimte over:

  • Op een klein deel van al die landbouwgrond worden groenten, fruit, andere gewassen voor menselijke consumptie en bloemen verbouwd, in kassen en op akkers. 
  • Maar het merendeel is ingericht voor de productie van veevoer voor de dieren die in deNederlandse vee-industrie worden gehouden. 
  • Bijna drie kwart van alle landbouwgrond en daarmee bijna de helft van heel Nederland bestaat uit akkers voor snijmaïs, voederbieten en andere voedergewassen, en voor het merendeel uit grasland met eiwitrijk raaigras. 
  • Het grootste deel van de opbrengst daarvan en het merendeel van de graanproductie in Nederland wordt gebruikt door de Nederlandse vee-industrie. Een klein gedeelte van de oogst wordt als veevoer geëxporteerd.

Export

Afbeelding door Thomas Oldenburger

Nederland is een klein en dichtbevolkt land waar de ruimtelijke indeling een flinke puzzel is. Huizen, bedrijven en wegen beslaan volgens cijfers van het CBS ongeveer een kwart van de totale oppervlakte van Nederland. Maar verreweg het grootste deel van ons grondgebied wordt in beslag genomen door de landbouw, namelijk: zo’n twee derde van al ons land – binnen- en buitenwateren dus niet meegerekend. Voor natuur – bos, heide, soortenrijk grasland en andere typen natuurlijk terrein zoals stranden en duinen – blijft er niet veel ruimte over:

  1. Op een klein deel van al die landbouwgrond worden groenten, fruit, andere gewassen voor menselijke consumptie en bloemen verbouwd, in kassen en op akkers. 
  2. Maar het merendeel is ingericht voor de productie van veevoer voor de dieren die in de Nederlandse vee-industrie worden gehouden. 
  3. Bijna drie kwart van alle landbouwgrond en daarmee bijna de helft van heel Nederland bestaat uit akkers voor snijmaïs, voederbieten en andere voedergewassen, en voor het merendeel uit grasland met eiwitrijk raaigras. 
  4. Het grootste deel van de opbrengst daarvan en het merendeel van de graanproductie in Nederland wordt gebruikt door de Nederlandse vee-industrie. Een klein gedeelte van de oogst wordt als veevoer geëxporteerd.

Mest

Fabrice Ottburg is onderzoeker bij Wageningen Environmental Research, WUR. In samenwerking met IVN-natuureducatie en vele vrijwilligers onderzoekt hij het effect van zogeheten Tiny Forests op biodiversiteit, CO2 opslag, hittestress en waterberging. Tiny Forests zijn compact opgezette mini-bossen ter grootte van een tennisbaan. Ze bestaan uit inheemse bomen en planten en vormen een geschikte plek voor insecten, vogels en kleine zoogdieren. Tiny Forests worden overwegend aangelegd in stedelijk gebied op schoolpleinen of in de nabijheid ervan.

— Scott Lipmann

Vergroening van de gebouwde omgeving is gunstig voor mens en dier. Uit onderzoek blijkt dat het onder meer de biodiversiteit en de luchtkwaliteit versterkt en van groot belang is voor de waterberging en verkoeling op warme dagen. De laatste jaren dringt dit ook steeds meer door bij beleidsmakers en het grote publiek: groen is hip. Maar ondanks de toegenomen populariteit blijft natuur in de praktijk toch nog vaak het ondergeschoven kindje, in plaats van een vanzelfsprekend onderdeel van gemeenteplannen. Gemeenten zijn zich wel bewust van de energie- en mobiliteitstransitie, maar zien groen toch nog vooral als een kostenpost. Of ze leggen de nadruk vooral op natuur als een ecologische en recreatieve dienst voor mensen en vergeten daarbij de eigen waarde van dieren en natuur los van het nut voor de mens. Nieuwe woonwijken worden nog steeds gepland ten koste van dieren en natuur, zonder eisen te stellen aan bijvoorbeeld minimale percentages groen, wateropvangvoorzieningen en nestmogelijkheden. Er wordt zelfs natuur vernietigd voor woningbouw, met de belofte het groen elders te ‘compenseren’. En wanneer het wel lukt om groene plannen door te zetten, gaat het in de uitvoering of het onderhoud nog vaak genoeg mis. Het is duidelijk: het is de hoogste tijd voor een fundamentele koerswijziging.

Delen

Meld je aan voor de nieuwsbrief van de NGPF

Meld je aan voor de nieuwsbrief van de Nicolaas G. Pierson Foundation en ontvang een paar keer per jaar updates over de activiteiten van de NGPF en Leonardo.
Newsletter